W tym miejscu chciałbym się skupić na whiskey amerykańskiej i jej aspektach prawnych. Regulacje dotyczące tzw. straight whiskey, (Bourbon, Rye i Tennessee) wydają się nie budzić wątpliwości, a jednak kilka ostatnich ofert z tej kategorii zdecydowanie wykracza poza ich granice. W odniesieniu do whiskey spoza segmentu straight ustawodawca zawsze stosował znacznie liberalniejsze normy.
Straight whiskey muszą spełniać następujące warunki:
- zostać wydestylowane z zacieru zawierającego co najmniej 51% kukurydzy (Bourbon i Tennessee) lub żyta (Rye);
- zawartość alkoholu w świeżym destylacie nie może przekraczać 80%;
- destylat musi zostać poddany maturacji na okres nie krótszy niż dwa lata w nowych, wypalanych od środka beczkach, wykonanych z amerykańskiego dębu;
- w chwili napełnienia beczki zawartość alkoholu w destylacie nie może przekraczać 62,5%;
- zawartość alkoholu w butelkowanej whiskey nie może być niższa niż 40%;
- jeżeli maturacja whiskey trwała krócej niż cztery lata etykieta musi określać jej wiek;
- dodawanie substancji koloryzujących i smakowych jest niedozwolone;
- Tennessee Whiskey musi dodatkowo zostać poddana procesowi charcoal mellowing (przed zlaniem destylatu do beczek jest on przepuszczany przez ok. 3-metrową warstwę klonowego węgla drzewnego).
Corn Whiskey jest kategorią łagodniej traktowaną przez ustawodawcę – musi być wydestylowana z zacieru zawierającego co najmniej 80% kukurydzy, jednak maturacja nie jest obowiązkowa.
American Blended Whiskey również nie doświadcza restryktywnych regulacji. Ustawodawca nakazuje jedynie, aby zestawiana była przy udziale co najmniej 20% straight whiskey, pozostałe 80% to tzw. GNS (grain neutral spirit), czyli alkohol zbożowy, który nie musi być poddany maturacji. Generalnie, w ciągu ostatniej dekady, popularność amerykańskiej whiskey znacznie wzrosła, nie dotyczy to jednak segmentu blended.
Pomimo tak precyzyjnych regulacji prawnych znajdujemy na rynku kilka produktów, które noszą znamiona nielegalności. Nie będą to tajemnicze clear, czy white whiskey – np. destylowana z kukurydzy, gryki i słodowanej pszenicy White Pike Whiskey czy Low Gap Clear Whiskey destylowana z ozimej pszenicy – możemy je traktować jako eksperymenty właścicieli mikrodestylarni walczących o utrzymanie płynności finansowej. Te, które mam na myśli pochodzą od bardziej renomowanych producentów.
Kiedy w 2009 roku Jim Beam zainaugurował Red Staga przecierałem oczy czytając etykietę – Kentucky Straight Bourbon Whiskey Infused With Natural Flavors, Black Cherry. Widzimy, że pierwsza część definicji stoi w sprzeczności z drugą, jednak niebywały sukces trunku rozwiał chyba wątpliwości legislatorów. W roku debiutu sprzedano ok. 90 tys. skrzynek Red Staga, a rok później niemal 200 tys. Wkrótce pojawiły się nowe kolejne smaki, Spiced Cinnamon i Honey Tea.
Kolejny wyłom w legislacji dokonał się jesienią 2010 roku za sprawą Lincolna Hendersona, emerytowanego mistrza destylacji koncernu Brown-Forman i jego Angel’s Envy. Na butelce przykuwa uwagę nie tylko widok zasmuconego anioła ale również stwierdzenie, że jest to Kentucky Straight Bourbon poddany finiszowej maturacji w beczkach po porto. Znowu sprzeczność z prawną definicji Bourbona, który okres maturacji musi odbyć w nowych, wypalanych od środka beczkach.
Pomysł finiszowej maturacji Bourbona nie jest do końca nowatorski. Wydaje mi się, że po raz pierwszy próbował iść tą drogą wspomniany Jim Beam, kiedy na nowe milenium zaoferował dwie edycje Distiller’s Masterpiece. Był to 18-letni Bourbon starzony przez dodatkowe dwa lata w beczkach po koniaku i po porto, jednak nie nosił on określenia Kentucky Straight Bourbon Whiskey.
Stany to piękny kraj, o niezliczonej ilości luk w prawie. Skoro pomimo trwającego pół wieku embarga USA pozostają trzecim partnerem handlowym Kuby możemy pewnie przymknąć oko na „rozszerzoną” interpretację przepisów dotyczących produkcji whiskey .
Jarosław Urban